Örneklerle Linux’ta Fdisk Komutu Nasıl Kullanılır

Merhabalar,

fdisk (“fixed disk (sabit disk) veya format disk” anlamına gelir) bir Linux/Unix sistemleri için en yaygın olarak kullanılan komut satırı tabanlı disk işleme yardımcı programıdır. fdisk komutunun yardımıyla, kendi kullanıcı dostu metin tabanlı menü tabanlı arayüzünü kullanarak bir sabit sürücüdeki bölümleri görüntüleyebilir, oluşturabilir, yeniden boyutlandırabilir, silebilir, değiştirebilir, kopyalayabilir ve taşıyabilirsiniz.

Bu araç, yeni bölümler için alan oluşturma, yeni sürücüler için alan düzenleme, eski sürücüleri yeniden düzenleme ve verileri yeni disklere kopyalama veya taşıma açısından çok kullanışlıdır. Sistem sizin en fazla dört yeni primary (birincil) bölüm ve sisteminizdeki sabit diskin boyutuna bağlı olarak Logical (Extended) bölüm oluşturmanıza olanak tanır.

Bu makale, Linux tabanlı sistemlerde partition table` ı  yönetmek için  temel fdisk komutlarını açıklar. fdisk komutunu çalıştırmak için root kullanıcısı olmalısınız, aksi takdirde “komut bulunamadı” hatası alırsınız.

Linux’taki tüm Disk Bölümlerini görüntüleme:

Aşağıdaki temel komut, sisteminizdeki tüm mevcut disk bölümlerini listeler. Linux’ta mevcut tüm bölümleri görüntülemek için fdisk komutuyla birlikte kullanılan (tüm bölümleri listeleyen) ‘-l’ argümanı kullanılır. Bölümler, cihazlarının adlarına göre görüntülenir. Örneğin: /dev/sda, /dev/sdb  şeklinde.

fdisk -l

Linux’ta Belirli Disk Bölümünü Görüntüleme:

Belirli bir sabit diskin tüm bölümlerini görüntülemek için aygıt adıyla ‘-l’ seçeneğini kullanın. Örneğin, aşağıdaki komut /dev/sda aygıtının tüm disk bölümlerini görüntüleyecektir. Farklı cihaz adlarınız varsa, cihaz adları ile kontrol edebiliriz. Şimdi deneyelim. /dev/sda yı kontrol edelim.

fdisk -l /dev/sda

Kullanılabilir Tüm Fdisk Komutlarını Görüntüleme:

Eğer fdisk için mevcut olan tüm komutları görmek isterseniz. Aşağıda gösterildiği gibi /dev/sda gibi sabit disk adını belirterek aşağıdaki komutu kullanın. Aşağıdaki komut size aşağıdakine benzer bir çıktı verecektir.

fdisk /dev/sda

/dev/sda sabit diskinde çalıştırılabilen tüm kullanılabilir fdisk komutlarının listesini görmek için ‘m’ yazın. Ekrana ‘m’ girdikten sonra /dev/sda cihazında kullanabileceğiniz fdisk için mevcut tüm seçenekleri göreceksiniz.

Linux’ta Tüm Bölüm Tablosunu Yazdırma:

Sabit diskin tüm bölüm tablosunu yazdırmak için, /dev/sda gibi belirli sabit diskin komut modunda olmanız gerekir.

fdisk /dev/sda

Komut modunda, daha önce yaptığımız gibi ‘m’ yerine ‘p’ girin. ‘p’ girdiğimde, belirli /dev/sda bölüm tablosunu yazdıracaktır.

Linux’ta Bir Bölüm Nasıl Silinir:

/dev/sdb gibi belirli bir sabit diskten belirli bir bölümü (ör. /dev/sda2) silmek isterseniz. Bunu yapmak için fdisk komut modunda olmalısınız.

Ardından, sistemden herhangi bir bölüm adını silmek için ‘d’ girin. ‘d’ yazdığımda, /dev/sdb sabit diskinden silmek istediğim bölüm numarasını girmemi isteyecek. Diyelim ki buraya ‘2’ sayısını giriyorum, sonra ‘2’ (yani /dev/sdb2) bölüm numaralı diski silecek ve bölüm tablosunda boş alan gösterecek. Tabloyu diske yazmak için ‘w’ girin ve bölüm tablosunda yeni değişiklikler yaptıktan sonra çıkın. Yeni değişiklikler yalnızca sistemin bir sonraki yeniden başlatılmasından sonra gerçekleşecektir. Bu, aşağıdaki çıktıdan kolayca anlaşılabilir.

Şimdi kontrol edelim bölümün silinip silinmediğini.Aşağıdada görüldüğü gibi 2. bölüm artık mevcut değil.

Uyarı : Bu adımı gerçekleştirirken dikkatli olun çünkü ‘d’ seçeneğini kullanmak bölümü sistemden tamamen silecek ve bölümdeki tüm verileri kaybedebilir.

Linux’ta Yeni Bir Bölüm Nasıl Oluşturulur:

Cihazlarınızdan birinde boş alan kaldıysa /dev/sda deyin ve bunun altında yeni bir bölüm oluşturmak istiyorsunuz. O zaman /dev/sda’nın fdisk komut modunda olmalısınız. Belirli bir sabitin komut moduna girmek için aşağıdaki komutu yazın Komut moduna girdikten sonra, /dev/sda altında belirli bir boyutta yeni bir bölüm oluşturmak için şimdi “n” komutuna basın. Bu, aşağıdaki verilen çıktının yardımıyla gösterilebilir.

Yeni bir bölüm oluştururken size ‘Extended’ veya ‘Primary’ bölüm oluşturma seçenekleri soracaktır. Extended bölüm için ‘e’ ve Primary bölüm için ‘p’ tuşuna basın. Ardından aşağıdaki iki girişi girmenizi isteyecektir.

Oluşturulacak bölümün First Sector Numarası
Oluşturulacak bölümün Last Sector Numarası (Son silindir, +silindirler veya +boyut).

Last Sector (Son silindire)` e  “20971519” ekleyerek silindir boyutunu giriyorum.Bu şekilde mevcut boyutumun yarısı kadar yani 10GB lık bir primary bölüm oluşturuyorum

Bunu şu şekildede yapabilirim.First Sector varsayılanda bırakırım bu ne demek bir önceki bölümün bitttiği yerden başlar sonra last Sector` ü  +5000M yada +5G  gibi yazıp 5GB lık bir bölüm oluşturabilirim.Burada ‘+’ ekleme anlamına gelir.Bölüm oluşturduktan sonra Partition table daki değişiklikleri kaydetmek için w  seçeneğini kullanıyoruz ve sistemi yeniden başlatıyoruz.

Şimdi yaptığımız işlemi kontrol edelim.2 tane oluşturduğum bölümü görebiliyorum.Bölümlerden biri 10GB diğeride 5GB dır.

fdisk -l

Linux’ta Bir Bölüm Nasıl Formatlanır:

Yeni bölüm oluşturulduktan sonra, yeni oluşturulan bölümü ‘mkfs’ komutunu kullanarak biçimlendirmeyi atlamayın. Bir bölümü biçimlendirmek için terminalde aşağıdaki komutu yazın. İşte /dev/sdb1 benim yeni oluşturduğum bölümüm.Hadi formatlayalım.

mkfs.ext4 /dev/sdb1

Linux’ta Bir Bölümün Boyutu Nasıl Kontrol Edilir:

Yeni bölümü biçimlendirdikten sonra, fdisk komutuyla ‘s’ bayrağını (boyutu bloklar halinde görüntüler) kullanarak o bölümün boyutunu kontrol edin. Bu şekilde herhangi bir belirli cihazın boyutunu kontrol edebilirsiniz.

fdisk -s /dev/sdb1

Partititon Tablosu Sırası Nasıl Düzeltilir:

Mantıksal bir bölümü silip yeniden oluşturduysanız, ‘bölüm bozuk’ sorunu veya ‘Bölüm tablosu girişleri disk düzeninde değil’ gibi bir hata mesajı görebilirsiniz.

Örneğin, (sdb5,  sdb6, sdb7 ve sdb8) gibi dört mantıksal bölüm oluşturdum.Aşağıda görüldüğü gibi.

sonrasında sdb5 bölümünü siliyorum.

Yeni bölüm oluşturuyorum.

Yeni bölüm adının sdb5 olmasını bekleyebilirsiniz. Ancak sistem onu ​​sdb8 olarak yaratacaktır.Görüntüleyelim.Aşağıdaki görüldüğü gibi kaydırma yaptı.5` i silince  sdb6 >> sdb5 oldu.Benim son oluşturduğum bölümde sdb8 oldu.Bunun bu şekilde olmasını istemiyorum.

Bu tür bölüm sırası sorunlarını gidermek ve yeni oluşturulan bölüme sdb5 atamak için, ekstra bir işlevsellik bölümüne girmek için ‘x’ komutunu verin ve ardından bölüm tablosunun sırasını aşağıda gösterildiği gibi düzeltmek için ‘f’ uzman komutunu girilmelidir.

‘f’ komutunu çalıştırdıktan sonra kaydedip fdisk komut modundan çıkmak için ‘w’ komutunu çalıştırmayı unutmayın. Bölüm tablosu sırasını düzelttiğinde, artık hata mesajları almayacaksınız.Aşağıda da görüldüğü gibi yeni oluşturduğum bölüm sdb5 oldu yeniden.

Bir Bölümün Önyükleme Bayrağı (*) Nasıl Devre Dışı Bırakılır:

Varsayılan olarak, fdisk komutu her bölümde önyükleme bayrağı (yani ‘*’) sembolünü gösterir. Belirli bir bölümde önyükleme bayrağını etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak istiyorsanız aşağıdaki adımları uygulayın.

Geçerli bölüm tablosunu görüntülemek için ‘p’ komutuna basın, aşağıda gösterildiği gibi /dev/sda1 diskinde bir önyükleme bayrağı (turuncu renkte yıldız işareti (*) sembolü) olduğunu görürsünüz.

Ardından, önyükleme bayrağını devre dışı bırakmak için ‘a’ komutunu girin, ardından benim durumumda (yani / dev / sda1) olarak ‘1’ bölüm numarasını girin. Bu, /dev/sda1 bölümündeki önyükleme bayrağını devre dışı bırakacaktır. Bu, yıldız (*) işaretini kaldıracaktır.

ilk önce  bir bölümü  bootable olarak aktif edilir.

Şimdi bootable bölümü deaktif edelim.

Yeni bir sürücüyü bölümlüyorsanız, önce bölümleri oluşturmaya başlamadan önce bir bölüm tablosu oluşturmanız gerekir. Aygıtta zaten bir bölüm tablosu varsa ve bunu saklamak istiyorsanız bu adımı atlayın.

fdisk birkaç bölümleme şemasını destekler. MBR ve GPT, bölümleme bilgilerini bir sürücüde farklı bir şekilde depolayan en popüler iki bölüm şeması standardıdır. GPT, MBR’ye izin veren ve birçok avantajı olan daha yeni bir standarttır. Hangi bölümleme standardının kullanılacağını seçerken göz önünde bulundurulması gereken ana noktalar:

Diski eski BIOS modunda başlatmak için MBR’yi kullanın.
Diski UEFI modunda başlatmak için GPT’yi kullanın.
MBR standardı, 2 TB’a kadar bir disk bölümü oluşturmayı destekler. 2 TB veya daha büyük bir diskiniz varsa GPT kullanın.
MBR’nin 4 birincil bölüm sınırı vardır. Daha fazla bölüme ihtiyacınız varsa, birincil bölümlerden biri genişletilmiş bölüm olarak ayarlanabilir ve ek mantıksal bölümler tutabilir. GPT ile 128 adede kadar bölümünüz olabilir. GPT, genişletilmiş veya mantıksal bölümleri desteklemez.

Bu örnekte, bir GPT bölüm tablosu kullanacağız.

Yeni bir boş GPT bölüm tablosu oluşturmak için g girin:

Şimdi Bölüm oluşturalım.Aşağıdada görüldüğü GPT  128 adet bölüm oluşturmamıza izin veriyor

Bu eğitim yazımızında sonuna geldik.Umarım bu eğitim yazısı sizler için faydalı olur.