Örneklerle Linux’ta parted Komutu Nasıl Kullanılır

Merhabalar,

Parted, sabit disk bölümlerini kolayca yönetmenizi sağlayan ünlü bir komut satırı aracıdır. Disk bölümlerini, üzerlerinde bulunan dosya sistemleriyle birlikte eklemenize, silmenize, küçültmenize ve genişletmenize yardımcı olabilir. Parted ilk çıktığı zamandan beri çok yol kat etti. Bazı işlevleri kaldırıldı, diğerleri eklendi.

Bu derste parted komutunun temellerini öğreneceksiniz ve size bazı pratik örnekler göstereceğim. parted ile daha önce deneyiminiz yoksa, lütfen parted’in değişiklikleri hemen diskinize yazdığını unutmayın, bu nedenle disk bölümlerinizi değiştirmeye çalışırsanız dikkatli olun.

Ayrılmış olarak test etmeyi planlıyorsanız, daha iyi bir seçenek, üzerinde herhangi bir değerli bilgi olmadan sanal bir makine veya eski bir bilgisayar/dizüstü bilgisayar kullanmak olacaktır. Bir disk bölümünde değişiklik yapmak için kullanımda olmaması gerekir. Birincil bölüm üzerinde çalışmanız gerekiyorsa, kurtarma moduna geçebilirsiniz.

Not: Parted’i kullanabilmek için üzerinde çalışacağınız makineye root erişiminizin olması gerekir.

Linux’ta Parted Komutu Nasıl Kurulur

Birçok Linux dağıtımında, parted önceden yüklenmiş olarak gelir. Dağıtımınıza dahil değilse, aşağıdakilerle kurabilirsiniz

sudo apt-get install parted

parted’in kurulu olduğundan emin olduktan sonra, bu makalenin geri kalanında gerçek dünyadan bazı parted komut örneklerine göz atmak için ilerleyebilirsiniz.

1. Parted Versiyonunu Kontrol Edelim:

Aşağıdaki komutu çalıştırın, aşağıdaki resimde gösterilene benzer bir mesaj göreceksiniz. Ayrılmış sürümünüz farklıysa endişelenmeyin. Aksi belirtilmediği sürece parted, çoğu durumda /dev/sda olan birincil sürücünüzü kullanır.

sudo parted

parted komutunun yönetiminden çıkmak için quit yazmamız yeterlidir.

quit

2. Linux Disk Partition (Bölümlerini) Listeleme:

Şimdi parted başladı, seçilen sabit diskin bölümlerini listeleyelim. Daha önce de belirtildiği gibi, parted varsayılan olarak ilk sürücünüzü seçer. Disk bölümlerini görmek için yazdırmayı çalıştırın.

Yazdırmayı çalıştırırken, sabit disk bilgilerini ve modelini de görüntüler. İşte gerçek bir sabit diskten bir örnek aşağıda gösterilmiştir.

print

Yukarıdaki örnekte disk modelini, kapasite sektör boyutunu ve bölüm tablosunu görebilirsiniz.

3. Farklı Diski Seçili Hale Getirme ve Bilgilerini Listeleme:

Birden fazla sabit diskiniz varsa, “select” komutunu kullanarak diskler arasında kolayca geçiş yapabilirsiniz. Aşağıdaki örnekte, sistemimde ikincil bir sürücü olan /dev/sda’dan /dev/sdc’ye geçeceğim.

select /dev/sdc

Şimdi diski görüntüleyelim.

print

4. Linux’ta Primary (Birincil) veya Logical (Mantıksal) Bölüm Oluşturma:

Parted, Primary ve Logical disk bölümleri oluşturmak için kullanılabilir. Bu örnekte size primary bölümün nasıl oluşturulacağını göstereceğim, ancak logical bölümler için adımlar aynıdır.

Yeni bölüm oluşturmak için parted, “mkpart” kullanır. Oluşturmak istediğiniz bölüm türüne bağlı olarak “primary” veya “logical” gibi ek parametreler verebilirsiniz.

Bölüm oluşturmaya başlamadan önce, doğru diski kullandığınızdan (seçtiğinizden) emin olmanız önemlidir.

Yukarıdaki resimde gösterildiği gibi, 1TB’lık bir sanal sürücü kullanıyoruz. Önce yeni diske bir etiket vereceğiz ve ardından bir bölüm oluşturup üzerine bir dosya sistemi ayarlayacağız.

Şimdi mkpart ile yeni bölümü oluşturun. Listelenen birimler megabayt (MB) cinsindendir. 90.000’den 950.000’e kadar 50 GB’lık bir bölüm oluşturacağız.

(parted) mkpart
Partition name? []? KALI-LINUX
File system type? [ext2]? ext4
Start? 900000
End? 950000
(parted)
(parted)
(parted) print
Model: ST1000LM 035-1RK172 (scsi)
Disk /dev/sdc: 1000GB
Sector size (logical/physical): 512B/512B
Partition Table: gpt
Disk Flags:

Number Start End Size File system Name Flags
3 17,4kB 18,1GB 18,1GB ext4
4 18,1GB 35,8GB 17,8GB ext3
5 35,8GB 71,7GB 35,8GB ext3
6 71,7GB 81,9GB 10,2GB ext4
7 81,9GB 94,9GB 13,0GB ext4
15 94,9GB 95,9GB 1024MB ext4
20 95,9GB 96,9GB 1024MB ext4
2 100GB 101GB 1000MB ext4
1 101GB 121GB 20,0GB ext4
8 900GB 950GB 50,0GB ext4 KALI-LINUX

(parted)

Daha sonra “quit” komutu ile ayrılarak çıkış yapın. Yeni bölümümüzü mkfs kullanarak ext4 dosya sisteminde biçimlendireceğiz. Bunun gerçekleşmesi için aşağıdaki komutu çalıştırmalıyız.

sudo mkfs.ext4 /dev/sdc8

Not: Yukarıdaki komutu yürütürken doğru diski ve bölümü seçmek çok önemlidir!

Şimdi ikincil diskimize bölüm tablosunu yazdırarak sonuçlarımızı doğrulayalım. Dosya sistemi sütunu altında, ext4’ü veya bölümünüz için kullanmaya karar verdiğiniz dosya sistemi türünü görmelisiniz:

5. Linux Disk Bölümünü Yeniden Boyutlandırma:

Parted, birden fazla kullanışlı fonksiyon içerir ve bunlardan biri “resizepart”tır. Bunu muhtemelen şimdiye kadar anlamış olduğunuz gibi, “resizepart” bir bölümü yeniden boyutlandırmanıza yardımcı olur.

Aşağıdaki örnekte, mevcut bir bölümü nasıl yeniden boyutlandıracağınızı göreceksiniz. Bu örneğin amacı için, daha önce oluşturulmuş bölümü kullanacağız.

Öncelikle, yeniden boyutlandıracağınız bölümün numarasını bilmeniz gerekecek. Bu, “print” kullanılarak kolayca bulunabiliriz.

print

Örneğimizde bölüm numarası “8”dir. Şimdi resizepart komutunu çalıştıralım.

resizepart

Yeniden boyutlandıracağınız bölümün numarası sorulacaktır. Numarasını girin. Bundan sonra, bu bölüm için yeni bitiş noktasını belirlemeniz istenecektir. Varsayılan olarak birimlerin MB cinsinden olduğunu unutmayın. Örneğimizde, yeni bölüm boyutunu 960.000 yazıyor.Bu şekilde 60GB  yapıyoruz.

(parted) resizepart
Partition number? 8
End? [950GB]? 960000
(parted)

Şimdi sonuçları “print” ile doğrulayalım.

print

6. Linux Partition Silme:

Öğreneceğiniz bir sonraki şey, sabit sürücünüzden bir bölümü nasıl sileceğinizdir. Bunun için parted içinde “rm” komutunu kullanmanız gerekecektir. Bir disk bölümünü silmek için numarasını bilmeniz gerekir.

Daha önce de belirtildiği gibi, bu numarayı “print” seçeneğini kullanarak kolayca alabilirsiniz. Örneğimizde, 8 numaralı bölümü ikincil sürücümüz /dev/sdc` den sileceğiz.

rm 8

Rm komutundan sonra bölüm tablosunu yazdırarak sonuçları doğrulayalım.

print

7. Linux Disk Partition Kurtarma (Rescue):

Parted, bir başlangıç ​​ve bitiş noktası arasındaki kayıp bir bölümü kurtarmanıza yardımcı olan bir “kurtarma” yardımcı programını destekler. Bu aralıkta bir bölüm bulunursa, onu geri yüklemeye çalışır.

Şimdi bu örnekte ilk önce bölüm 1`i  sileceğim sonra rescue  fonsksiyonu ile bölümü kurtaracağım.Hadi deneylim.

yukarıda yaprtığım işlemi incelerseniz göreceksiniz ilk önce rm 1 komutu ile bölümü silmeye çalıştım.Bölüm kullanıldığı için bana uyarı verdi.Kaldırmayı onayladım.Sonra kaldırma işlemini yaptım.Ardından rescue fonksiyonu ile bölümü  kurtardım.Son adımda da print  ile ekrana yazdırdım.

8.Linux Partition Bayrağını (Flag) Değiştirmek:

parted kullanarak, disk bölümleri için bir bayrağın (flag) durumunu değiştirebilirsiniz. Desteklenen bayraklar aşağıda belirtilmiştir.

1. boot
2. root
3. swap
4. hidden
5. raida
6. lvm
7. lba
8. legacy_boot
9. irst
10. esp
11. palo

Durumlar (State) “on” veya “off” olabilir. Bir bayrağı değiştirmek için parted içinde “set” komutunu çalıştırmamız yeterlidir.

set 1 boot on

Yukarıdaki komut, ikinci bölüm için boot bayrağını on olarak ayarlar. Sonuçları yazdırarak doğrulayalım.

Şimdi tekrar işlemi off olarak gerçekleştirelim.

set 1 boot off

Parted, Linux sistemlerinde disk bölümlerinizi yönetmenize yardımcı olabilecek kullanışlı ve güçlü bir yardımcı programdır. Her zaman olduğu gibi, disk bölümleriyle çalışırken ekstra dikkatli olmanız gerekir.Parted  komutunu nasıl özelleştirebileceğinizi öğrenmek ve yetenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için man parted komutunu kullanabilirsiniz.

Bu eğitim yazımızın sonuna geldik.Umarım bu eğitim yazısı sizler için faydalı olur.